Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał 13 lutego 2025 r. orzeczenie, które może dotyczyć nawet 18 milionów polskich kredytobiorców! Chodzi o osoby posiadające czynne kredyty gotówkowe lub spłacone nie dłużej niż rok temu. Jest to historyczne rozstrzygnięcie, bo Trybunał po raz pierwszy wypowiedział się w polskiej sprawie dotyczącej sankcji kredytu darmowego. Co dokładnie orzekł TSUE i jak ten istotny wyrok TSUE o SKD może pomóc kredytobiorcom?
Czego dotyczy wyrok TSUE o SKD z 13 lutego 2025 r.?
Wyrok TSUE o SKD z 13 lutego 2025 r. dotyczy kredytobiorcy, który zawarł umowę z bankiem. Na jej podstawie miał otrzymać do dyspozycji 40 000 zł na sfinansowanie swoich celów. Z umowy kredytu wynikało, że całkowita kwota do zapłaty na dzień zawarcia umowy wynosiła 64 878,45 zł, w skład której wchodziły:
- całkowita kwota kredytu
- oraz całkowity koszt kredytu.
Na całkowity kosztu kredytu składały się należne odsetki w kwocie 19 985,07 zł oraz prowizja banku w wysokości 4 893,38 zł. Z zebranych dowodów wynikało również, że bank pobierał odsetki naliczone nie tylko od kwoty, która została konsumentowi bezpośrednio wypłacona, ale również od kredytowanych kosztów kredytu, w tym prowizji. Gdyby odsetki naliczać jedynie od całkowitej kwoty pożyczki, czyli de facto od pożyczonych 40 000 zł, to rzeczywista roczna stopa procentowa byłaby niższa niż ta wskazana w umowie.
Błędy w umowie a sankcja kredytu darmowego
Zdaniem kredytobiorcy przy zawarciu z nim umowy o kredyt bank popełnił kilka błędów i naruszył ciążący na nim obowiązek informacyjny. Przede wszystkim błędnie wskazał wysokość rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (RRSO) oraz całkowitej kwoty do zapłaty. Wynikało to z tego, że kredytodawca naliczył należne odsetki nie tylko od kwoty rzeczywiście udostępnionej kredytobiorcy, ale również od kredytowanych przez siebie kosztów kredytu. Ponadto konsument podniósł również, że bank nie wskazał w sposób precyzyjny warunków, na jakich może dojść do podniesienia opłat związanych z wykonywaniem umowy kredytu. Te wszystkie naruszenia po stronie banku zdaniem kredytobiorcy spełniły niezbędne przesłanki wynikające z ustawy o kredycie konsumenckim, co powinno skutkować zastosowaniem sankcji kredytu darmowego. Jednak bank nie uznał oświadczenia o SKD polubownie. Tym samym konieczne było wytoczenie powództwa, a sprawa trafiła do Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie. Sąd krajowy w toku postępowania (sygn. akt IC 2034/21) 21 czerwca 2023 r. zadał pytania będące przedmiotem zapadłego orzeczenia przed TSUE (sygn. akt C-472/23).
Sankcja kredytu darmowego – o co chodzi?
Sankcja kredytu darmowego to przewidziana w prawie kara dla banku lub instytucji pożyczkowej za błędy w umowach kredytów gotówkowych zaciąganych przez osoby fizyczne na finansowanie własnych celów konsumpcyjnych. Co ważne, wysokość takiego kredytu nie może przekraczać kwoty 255 550 zł. Jeśli taka umowa zawiera określony katalog przewinień uregulowanych w ustawie o kredycie konsumenckim, np. nieprawidłowo wyliczone RRSO, czy niewłaściwie wskazaną całkowitą kwotę do zapłaty, to kredytobiorca może złożyć oświadczenie o SKD i żądać spłaty kredytu bez odsetek i opłat, jedynie w oparciu sam kapitał. W praktyce banki nie uznają takich oświadczeń składanych bezpośrednio przez klientów. Dlatego kredytobiorcy zmuszeni są do skierowania sprawy do sądu. A takich spraw lawinowo przybywa. Zgodnie z danymi Związku Banków Polskich, na koniec 2024 r. przed polskimi sądami mogło toczyć się już ok. 12 000 spraw dotyczących sankcji kredytu darmowego.
Wyrok TSUE o SKD – komentarz prezesa Votum Consumer Care
Na wyrok TSUE o SKD czekało szerokie grono kredytobiorców, którzy przez błędy banków spłacają zawyżone raty kredytu gotówkowego. Trybunał przyjął prokonsumencką linię orzeczniczą i zdecydował, że:
- Bank może stracić prawo do odsetek i opłat, jeśli nie spełni obowiązku informacyjnego wobec konsumenta.
- Warunki zmiany opłat i prowizji muszą być jasno określone, a jeśli konsument nie może ich łatwo zweryfikować, może to być uznane za naruszenie prawa.
- Jeśli naruszenie wprowadza konsumenta w błąd co do jego zobowiązań, sąd może orzec sankcję w postaci usunięcia odsetek i dodatkowych opłat z umowy. Ta kara oznacza utratę przez kredytodawcę prawa do wynagrodzenia za udzielenie kredytu, niezależnie od stopnia istotności naruszenia, o ile brak wymaganych informacji uniemożliwił konsumentowi dokładne ocenienie swojego zobowiązania.
Orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-472/23 skomentował na gorąco Prezes Zarządu Votum Consumer Care – Paweł Wójcik.
„Nie mam żadnych wątpliwości, że dzisiejszy wyrok TSUE o SKD będzie przełomem nie tylko dla tych kilkunastu tysięcy kredytobiorców, którzy już walczą o swoje prawa w sądach i uznanie sankcji kredytu darmowego, ale również dla pozostałych kilkunastu milionów posiadających wadliwe kredyty gotówkowe. Wydane orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej szeroko komentowane w mediach powinno wzbudzić zainteresowanie wśród Polaków i zachęcić ich do przejrzenia swoich umów kredytowych pod kątem błędów, które powodują, że ponoszą wyższe koszty swoich zobowiązań niż powinni. Tym bardziej, że Trybunał po raz kolejny zastosował prokonsumencką linię orzeczniczą, wytykając bankom istotne zawinienia przy zawieraniu umów z klientami. Takie umowy powinny przede wszystkim zawierać w sposób jasny i zwięzły wszelkie niezbędne informacje na temat warunków i kosztów kredytu, żeby konsument mógł podjąć świadomą decyzję przy wyborze tego konkretnego produktu finansowego. W celu zapewnienia możliwie największej przejrzystości i porównywalności ofert informacje powinny w szczególności zawierać rzeczywistą roczną stopę oprocentowania, mającą zastosowanie do danego kredytu, określaną w taki sam sposób nie tylko w Polsce, ale w całej Unii Europejskiej. Dlatego jeśli w umowie bank nieprawidłowo informuje kredytobiorcę o kosztach, jakie poniesie wskutek zawarcia umowy, to konsument ma możliwość powołania się na sankcję kredytu darmowego, a tym samym do zwrotu odsetek i opłat, a następnie dalszego spłacania rat wyłącznie w części kapitałowej”.
Bezpłatna analiza umowy kredytu gotówkowego
Jeśli kiedykolwiek podejrzewałeś, że bank mógł popełnić błędy w Twojej umowie kredytowej lub jeśli po przełomowym wyroku TSUE o SKD chciałbyś zweryfikować swój kredyt, skontaktuj się z nami. Eksperci Votum Consumer Care na co dzień walczą o ochronę praw konsumentów. Doświadczeni specjaliści przeprowadzą bezpłatną analizę umowy kredytu gotówkowego pod kątem potencjalnych błędów i możliwości skorzystania z sankcji kredytu darmowego. Już dziś przekonaj się, o ile niższe raty kredytu gotówkowego mógłbyś płacić, jeśli pozwałbyś bank.
Autor artykułu: Paweł Wójcik, Prezes Zarządu Votum Consumer Care sp. k.
